Kariyer Yönetimi Nedir, Ne İşe Yarar?

Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş yaptığımız çağımızda, dünya bilgi ile şekillenirken kariyer yönetimi çok daha kritik hale gelmiştir. Sahi, kariyer yönetimi nedir ne işe yarar? Kariyer yönetimine dair bilmeniz gereken tüm detaylara değindik ve merak edilen soruları yanıtladık.

Kariyer yönetimi ne demek açıklamadan önce kariyer nedir sorusuna odaklanmalıyız. Fransızca kökenli kariyer sözcüğü bir yere çıkan ve gelen anlamlarına gelir. Bu öznel anlamı iş dünyasına göre şöyle yorumlayabiliriz: Kariyer, kişinin bir iş alanında becerilerini geliştirmesi ve o alanda deneyim kazanmasıdır. Nitekim kariyer kavramı sıklıkla “kariyer basamaklarını tırmanmak” şeklinde kullanılır.

Kariyer Yönetimi Nedir?

Toplumda “kariyer yapmak” tabiri hayatın amacı gibi algılanır. Elbette kariyer bir amaç olabilir; fakat asıl önemli olan neyi istediğimizi, neyi yapmanın bizi mutlu ettiğini, kişisel becerilerimizi hangi iş alanında kullanabileceğimizi tespit etmektir. İşte, tam bu noktada kariyer yönetimi devreye girer. Kariyer yönetimi ile bir gruba ait olma ve kendini gerçekleştirme ihtiyacı karşılanır.

Kariyer yönetimi insan kaynakları çağdaş yönetim uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen bir faaliyettir. Esasında kariyer yönetimini bir süreç olarak da ifade edebiliriz. Bu süreçte yapılan faaliyetleri insan kaynakları birimi ve bireyler açısından şöyle sıralayabiliriz:

• İnsan kaynakları: Açık işlerin duyurulması, çalışanların performanslarının irdelenmesi, kariyer danışmanlığı ile doğru işin belirlenmesi, kariyer bilgisinin artırılması, alıştırma sürecinde verilecek eğitim programlarının saptanması, iş deneyimlerinin kariyer hedefi ve örgüt hedefi doğrultusunda artırılması.
• Bireyler: İşe başlama veya başka bir işe transfer olma, terfi etme

Kariyer yönetimi bireylerin iş hayatlarına ilişkin en doğru kararları almasını sağlayan bir süreç olarak örgütsel açıdan da fayda sağlar. Kariyer tatmini sağlama, terfi sisteminde adil olma, çalışanların saygınlık ve eğitim gibi önemli gereksinimlerini eksiksiz karşılama gibi kariyer yönetimi ilkeleri bireylere şu faydaları sağlar:

• Örgütte, yani şirkette çalışma sırasında yaşanabilecek memnuniyetsizliği, hayal kırıklığını önleme
• Hem kişisel gelişim hedefine hem de kariyer hedefine ulaştıracak becerilerin gelişimi için fırsat tanıma
• Farklı deneyimler için gerekli potansiyelin bulunduğunu keşfetmeyi sağlama
• İş yaşam dengesini korumaya yardımcı olma

Çalışanın bilgi ve deneyiminin bütünleştirilmesi kariyer yollarının belirlenmesi örgütsel açıdan da önemlidir. Kariyer yönetiminin örgütsel faydalarını şöyle sıralayabiliriz:

• Potansiyel yetenekleri keşfetme imkânı tanıma
• Gelecekte gerçekleşmesi olası ihtiyaçların karşılanması için hazırlık yapmış olma
• Personelin eksikliklerini tespit ederek eğitim verme
• Kaynakların verimli kullanılmasını sağlama
• Personelin daha verimli çalışarak yüksek performans göstermesini sağlama
• Çalışanın motivasyonunu artırma
• Çalışanın işten ayrılmasını ve insan kaynağının eksik kalmasını önleme

Bireysel Kariyer Yönetimi ve Örgütsel Kariyer Yönetimi

Kariyer yönetimi ilkeleri ve kariyer yönetiminin sağladığı faydalara değindik. Gelelim örgütsel ve bireysel kariyer yönetimi nedir sorusunun yanıtına.Bireysel kariyer yönetimi, bireyin meslek seçimi konusunda karar verirken yeteneklerini, becerileri, değerleri ve ilgi alanlarını göz önünde bulundurmasıdır. Bireysel kariyer yönetiminde Networking uygulaması, iş ilişkilerini yönlendirme, bireysel vizyonu belirleme gerekli unsurlardır.

Bireysel kariyer yönetimi için networking ’in gerekli olduğunu belirttik. Kariyer yönetimin en kritik unsurlarından biri networking. Bu nedenle bu konuyu detaylandırmalıyız. Networking bireyin başka kişilerle iletişim içinde olmasıdır. Bireyin kariyer basamaklarını tırmanmış, sektöründe öncü firmalarda görev yapmış kişileri tanıma çabası profesyonel deneyimin artmasında önemli ölçüde etkilidir. Networking ağını genişletmek için bireye düşen sorumluluklar şunlardır:

• Kartvizit alma ve verme
• Seminer, konferans ve toplantılara katılım
• Toplantılarda düzgün diksiyon ile etkili sunum yapma yollarının belirlenmesi kariyer bilgisinin artması için gerekli diksiyon geliştirme uygulamalarının tespit edilmesi
• Kariyer gelişimine katkı sağlayabilecek kişileri tespit ederek not alma ve bu kişilerle telefon görüşmeleri gerçekleştirme

Örgütsel kariyer yönetiminde amaç çalışanların iş dünyasında kariyer hedefine uygun pozisyona yerleştirilmesini sağlamak ve örgütün insan kaynakları ihtiyacını gidermektir. Peki, örgütsel kariyer yönetimi uygulamaları nelerdir? Örgütsel kariyer yönetimi araçları söz konusu olduğunda ilk gelen oryantasyondur. Alıştırma süreci olarak ifade edebileceğimiz oryantasyon, eğitim ve danışmanlık hizmeti veren örgüt için kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebildiği gibi yazılı kaynaklar aracılığıyla da gerçekleştirilebilir.

Örgütsel kariyer yönetiminde diğer uygulamalar ise terfi, yer değiştirme, işten çıkartma, emeklilik ve örgütsel yedeklemedir. Örgütsel yedekleme yetkinliklerin sürekliliğini sağlar ve terfi, emeklilik, ölüm, ayrılma, transfer gibi durumlarda insan kaynaklarında açığın oluşmasını önler.

Kariyer Yönetimi Aşamaları Nelerdir?

Kariyer yönetiminin bir süreç olduğundan bahsetmiştik. Bu süreci iki önemli aşama belirler: Kariyer planlama ve kariyer geliştirme. Kariyer planlama nedir sorusunun yanıtı kariyer yönetiminde altın değerindedir. Kariyer planlama hem personeli hem de örgütü ilgilendirir. Bu nedenle kariyer planlamasının hem birey hem örgüt için hedefe ulaşma yolunda gösterilen çaba olduğunu söyleyebiliriz.

Kariyer planlaması birey açısından şu aşamalardan oluşur: Bireyin isteklerini ve becerilerini göz önde bulundurup kendi kendini objektif şekilde değerlendirmesi, örgüt içindeki ve dışındaki fırsatları tespit edip kendince belirlediği şartlar doğrultusunda en uygun hedefi belirlemesi ve neyi, ne zaman, nasıl yapacağını planlaması. Kariyer planlaması sürecinde yöneticiye düşen sorumluluklar plan geliştirme, veri toplama, bireysel gelişim planı hazırlama, fırsatı değerlendirme ve yükselme seçeneklerini belirlemedir.

Kariyer planlaması ve kariyer geliştirme süreci her zaman olumlu sonuçlanmayabilir. Birey, tercih ettiği mesleğin aslında kişisel özelliklerine uygun olmadığını fark edebilir. Örgüt ise yapay zekâ teknolojileri gibi bilim ve teknolojideki gelişmeler sayesinde ortaya çıkan yeni iş alanlarında, dijital çağın gerektirdiği nitelik ve becerilere sahip insan kaynağı bulmakta güçlük çekebilir.

İşten çıkarılma, stres, cinsiyetçi yaklaşımlar gibi sorunlar da kariyer yönetiminin olumlu sonuç vermesine engel olabilir. Kariyer planlamasının dezavantajları da olmasına karşın işletmeler kariyer yönetimine olumlu bakar. Bunun nedeni doğru uygulanan kariyer yönetiminin uzun vadede maddi kazanç sağlayabilen bir insan kaynakları yönetimi aktivitesi olmasıdır.

Başarılı bir kariyer için güçlü ve zayıf yönlerinizin bilincinde olmanız, iş dünyasında en çok talep edilen yetenekleri geliştirmeniz, motivasyon sağlayabilecek başarılarınızı göz ardı etmemeniz, mesleki niteliklerinizin ve kişisel becerilerinizin gelişimi için katkı sağlayabilecek kişilerle iletişimde kalmanız, genel kültürünüzü ve bilginizi deneyiminizle harmanlamanız gerekir. Dolayısıyla kariyer gelişimi hakkında bilgili olmanız, eğitimler alarak eksikliklerinizi gidermeniz iş dünyasında kariyer basamaklarını hızlı tırmanmanızı sağlar.