Oyun Terapisi Nedir, Nasıl Uygulanır?

Yetişkin bir bireyin kullanabileceği pek çok iletişim aracı vardır. "Çocuğun doğal iletişim aracı" ise oyundur. Bu dili anlayabilmenin yolu oyun terapisi uygulamaktır. Peki, oyun terapisi nedir nasıl uygulanır? Yanıt yazımızın devamında!

Oyun terapisinin ne olduğuna, oyun terapi yöntemlerinin nasıl uygulandığına değinmeden önce oyun nedir konusuna açıklık getirmeliyiz. Esasında belli kuralları olan eğlence şeklindeki sözlük anlamını kastetmiyoruz. Oyun, çocuğun temel aktivitesi olmanın ötesinde terapötik gücü olan bir etkinliktir.

Çocuğun uzmanlık alanı olarak da ifade edebileceğimiz oyun, çocuğun hayatında bulunan kişileri ve yaşadığı olayları anlamlandırma yoludur. Çocuktan kendisini anlatmasını, ne hissettiğini aktarmasını istediğinizde doğrudan bir yanıt alamayabilirsiniz. Buna gerek de yoktur. Çünkü çocuğun oynadığı oyun aslında duygu ve düşünceleri hakkında ipucu verir.

Çocuk psikoloğu, psikoterapist ve bir ebeveyn eğitimcisi olan Haim Ginott'un şu sözü oyunun önemini net bir şekilde ortaya koyar: "Oyuncaklar, çocuğun kelimeleri; oyunu ise ne anlatmak istediğidir."

Oyun Terapisi Nedir?

Henüz kendini ve dış dünyayı bilmeyen, yeni keşfeden çocuklar içinde eğlence olmayan herhangi bir şey karşısında sıkılma ve sürekli hareket etme eğilimindedir. Bu durum yetişkinler için kullanılan klasik terapi yöntemlerini çocuklar için uygulanamaz hale getirir. Bu aşamada oyun terapisi devreye girer.

İngiltere merkezli Oyun Terapisi Derneği, oyun terapisinin etkisini anlatmak için şu ifadeyi kullanmıştır: “Çocukların davranışlarını değiştirme, özgüvenlerini geliştirme, sağlıklı ilişkiler kurmalarını sağlama yöntemi." Bu ifadeye dayanarak oyun terapisini şöyle tanımlayabiliriz: Henüz büyüme sürecinde olması nedeniyle sorumluluk almayı bilmeyen, kendini ifade etmeye yarayacak sözleri seçemeyen ve yaşadıklarıyla başa çıkmakta güçlük çeken minikleri çözümleme yöntemi.

Çocuk psikoterapinin ortaya çıktığı 1900'lü yılların başından uygulanan oyun terapisi, çocuğun tek başına oyun oynamaya başladığı 2 yaş itibarıyla uygulanabilir. Oyun terapisinde yaş aralığı 2-11 yaş olmakla birlikte yaşanan durumlara göre 11 yaşın üzerindeki çocuklar için oyun terapisi yöntemine başvurulması da normal kabul edilir.

Oyun terapisinin uygulanması gereken yaş, oyun terapisi türlerine göre de değişebilir. Örneğin, ebeveynlerle ayrıca görüşmelerin gerçekleştirildiği oyun terapisi türü olan fillial terapi 10 yaşa kadar uygulanır.

Oyun terapisi gerektiren durumlar şu şekildedir:

• Anne veya babanın ya da her ikisinin öz olmaması (evlatlık olma)
• Anne ve babanın ayrı olması veya ilişkilerindeki çatışmanın çocuğa yansıması
• Ebeveyn kaybı
• Kardeş kıskançlığı
• Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite (DEHB)
• Çocuğun etrafına karşı saldırgan davranışlarda bulunması
• Yeme ve uyku problemleri
• Özgüvensizlik
• Şiddete ya da tacize maruz kalma

Oyun Terapisi Nasıl Yapılır: Oyun Terapisi Oyunları

Oyun terapisi alanında uzman oyun terapistleri tarafından yapılır. Oyun terapisti, farklı oyun terapisi çeşitleri ve oyun terapisi yöntemleri kullanarak terapi uygular. Terapi sırasında kullanılan her oyunun terapötik bir gerekçesi vardır. Bu gerekçe kimi zaman duygusal ifadeyi kolaylaştırmak kimi zaman öfkeyi güvenli şekilde serbest bırakmayı sağlamaktır.

Oyun terapisinde çocuğun psikososyal gelişim aşamalarına göre oyun seçilir. Yaşa göre oynanan oyun türleri şu şekildedir:

2-3 yaş: Bu yaş aralığındaki çocuklar soyut düşünmeye başlar. Cinsiyet rolleri belirginleşmiştir. Oyunlar da inşa etme ve evcilik oyunları şeklindedir.

3-6 yaş: Bu yaş aralığında motor becerileri artmıştır. Çocuk tek başına değil, yaşıtlarıyla oynama eğiliminde olur. Oyunlar yardımlaşma veya birlikte yapma üzerine kurulu oyunlardır.

6-12 yaş: Bu yaş grubundaki çocuklarda mantıksal düşünme gelişmeye başlar ve gruba dahil olma isteği oluşur. Herhangi bir alet kullanarak oynanan oyunlar ve grup oyunları kullanılır.

Oyun terapisinde yararlanılan oyunlara şu örnekleri verebiliriz:

Hissedilen kelime : Bu oyunu oynamak için kağıt parçaları, keçeli kalem ve içinde oyun için oluşturulmuş oyun paraları bulunan bir kutu gerekir. Terapist çocukla aynı seviyede oturur ve önce oyunu anlatır. Terapist terapi uyguladığı çocuğun yaşında hissedilebilen duyguları kağıda yazar. Çocuk okumayı bilmiyorsa bu duyguları ifade eden semboller kullanır.

Terapist duygu sembollerini veya duygunun adının yazılı olduğu kağıtları çocuğun önüne dizer. Bir hikaye uydurup bu durumun oluşturduğu hisler için oyun parasını vereceğini söyler. Bir insanın aynı anda pek çok farklı duyguyu hissedebileceğini aşılayabilmek için farklı hislerin üzerine oyun parası koyar. Ardından çocuktan bu koşullarda neler hissedeceğini kağıda yazmasını ve oyun parasını duygunun üzerine bırakmasını ister. Sonrasında çocuktan duygularına oyun parası verebileceği bir hikaye anlatmasını ister. Böylece çocuğun duyguları hakkında uzman kişiyle konuşması mümkün olur.

Beni öfkelendir oyunu:Bu oyunu oynamak için karton, ahşap veya plastik bloklara ihtiyaç vardır. Çocuğun öfkesini ifade etmesini sağlayan bu oyunda terapist ve çocuk sırayla blokları üst üste yerleştirecektir. Terapist öfke duyduğu konuları söyleyerek bir blok yerleştirir. Ardından çocuktan kendisini kızdıran bir olayı düşünerek blokları yıkması ister.

Endişeli can: Bu oyun için kutu, kağıt, makas, renkli kağıt, keçeli kalem ve yapıştırıcı gereklidir. Terapist kutuyu kapatabilecek büyüklükte kağıt keserek çocuktan kağıda korkutucu şeyler yazmasını veya çizmesini ve bunu boyamasını ister. Terapist şeridi kutuya yapıştırır. Ardından çocuğa ayrı kağıtlar kullanarak endişelerini yazıp kutuya koymasını ister. Bu sayede çocuğu endişelendiren konular açığa çıkmış olur.

Güçlü hayvan: Bu oyunda çok çeşitli hayvanların fotoğraflarına, çizim malzemelerine ve kile ihtiyaç vardır. Terapist çocuktan bir hayvanı seçip kil veya oyun hamuru kullanarak bu hayvanı yapmasını ister. Ardından çocuğa bu hayvanın belirli durumlarda neler yapacağını, belirli bir sorun karşısında nasıl bir çözüm geliştirebileceğini hayal etmesini ister. Böylece çocuk kendisini zorlayan durumları hayvana atfetmiş olur.

Oyun terapisinde kullanılan oyuncaklar oyun terapisti için önemli birer ipucudur. Örneğin, bir oyuncak ayı çocuğun arkadaşlık kurma isteğine; bir oyuncak silah saldırganlığa işaret edebilir.

Oyun Terapisi Sürecine Dair En Çok Merak Edilenler

Oyun Terapisinden Ne Beklenir?

Oyun terapisini gerçekleştiren oyun terapisti ile çocuk arasında güvenli ve güçlü bir bağ oluşur. Bu bağ sayesinde çocuğun problemleri anlaşılır. Çocuğun korkularını yenmesi, sorumluluk duygusunun gelişmesi, özgüven kazanması, sorunlarıyla mücadele etme becerisi kazanması da oyun terapisi sayesinde mümkün olur.

Oyun Terapisi Kaç Seans Sürer?

Çocuklar benzer davranışları gösterebilirler; fakat her çocuk farklıdır. Dolayısıyla kaç seans terapi gerekeceği konusunda net bir ifade belirtmek yanlış olur. Oyun terapisinde süreyi çocuğun yaşadığı travmanın derecesi ve evdeki koşulları da belirler. Ortalama olarak belirtmek gerekirse oyun terapisi 16-20 seans arası sürebilir.

Oyun Terapisi Süreci Nasıl Sonlanır?

Terapi sürecini şekillendiren çocuğun oynadığı oyundur. Bir çocuğun oynadığı oyunun yaşına ve gelişimine uygun olması gerekir. Aksi halde terapinin devam etmesi çocuğun ruh sağlığı için kritik önem taşır.

Özetle;

Oyun terapisi nedir nasıl uygulanır başlığı altında bir terapi yöntemi olarak oyunu ele alarak oyun terapisi oyunları gibi oyun terapisi süreciyle ilgili konular hakkında yazdık. Oyun terapisi sürecine dair en çok merak edilen soruların yanıtları da gösteriyor ki oyun terapisi çocukların ruh sağlığı için kritik öneme sahiptir.

Oyun terapisinin önemi oyun terapistliğinin değerli bir meslek olduğuna işaret eder. Siz de bu mesleği icra ederek çocukları anlamak ve oyun yoluyla onların ruhuna dokunmak istiyorsanız ya da daha bilinçli anne baba olmak istiyorsanız oyun terapisi eğitimi alabilirsiniz. Eğitim süreciyle ilgili kapsamlı bilgi edinmek isterseniz eğitim sayfamızı inceleyebilirsiniz.